Burgazada - Merkezin Ötesinde

Aya Yorgi Manastırı

Hagios Georgios (Aziz Georgios) Karyptis Rum Ortodoks Manastırı adanın kuzey sahilinde yer alır ve Gönüllü Caddesi takip edilerek ulaşılır. Ana kapı katholikonun zeminine açılır; buradan aşağı inen bir merdiven de iki katlı bir bina olan manastır yurduna götürür.

Manastırın Bizans döneminde kurulduğuna inanılsa da, bahsi ilk kez 17. yy.ın ikinci yarısında geçmektedir. Bu tarih, İstanbul’daki Rum hancıların, neredeyse harabeye dönmüş manastırı restore etmek ve sağlamlaştırmak istemelerine denk düşer.

Bugünkü kilise, Simeon Sinyosoğlu tarafından sağlanan bağışla 1897’de yapılmıştır. Yapı, büyük olasılıkla asıl katholikonun tasarımına uyularak, ortaçağ Bizans mimarisinin Yunan-haç (Greek-cross) planına göre inşa edilmiştir. Kilisenin, altın kabartmalı ve ahşap oymayla yapılmış oldukça iyi bir ikona duvarı ve kaliteli ahşap işçilikle üretilmiş bir piskopos tahtı vardır. İkonaların diğer tarafında şu sözler yazılıdır: "Kutsal Efendimizin 1818 yılında Giritli Keşiş hizmetkar Joachim tarafından." 18. yy.dan kalma ikona duvarı, şüphesiz, eski manastırın katholikonuna aittir.

Hristos Tepesi ve Manastırı

Bir Bizans manastırı olan Theokoryphotos (Hz. İsa’nın Başkalaşımı), adının da söylediği gibi, Hristos (İsa) Tepesi’nin zirvesinde yer alır. Bizans kaynaklarınca doğrulanmamış olmamakla beraber, söylenceye göre, manastır Makedonyalı İmparator I. Basil tarafından (tks 867-86) bir antik Yunan tapınağının kalıntıları üzerine kurulmuştur.

18. yy.ın sonunda ise manastır terk edilmiş, bir harabe haline gelmiştir. Manastırdan günümüze, eski manastır bölgesinin çeşitli yerlerine dağılmış, önceki yapılara ait harabeler ve mimari kalıntıların yanı sıra, 19. yy.da yapılmış bir kiliseyle 18. yy.da inşa edilmiş iki katlı bir yapı kalmıştır. Manastır bölgesi girişinin içinde, çok güzel oyulmuş dört Bizans sütun başını da içeren bir dizi antik mimari kalıntısı bulunur.

Manastır yöresinin sınırları içinde bugün bile hâlâ yağmur sularını toplayan dört adet kocaman, kemerli yer altı sarnıcı bulunuyor.

Tepeden seyredilen manzara harikadır: Bütün Adalar ve Asya sahilleri görülebilir. Rumlar ve diğerleri hâlâ, Hz. İsa’nın Başkalaşımı’nın panigirisini (o yerdeki kiliseye adını veren azizin anısına yapılan şenlik) hatırda tutmak üzere 6 Ağustos’ta kiliseye geliyorlar; bu olay eskiden, tepenin zirvesinde müzik ve danslarla kutlanırdı.

Rum mezarlığı, manastır bölgesinin hemen yukarısında. Mezarlıktaki minik kilise, tapınakları hep tepelerin zirvesinde kurulmuş olan Hagios Profitis İllias’a adanmıştır.

Devamını oku: Burgazada - Merkezin Ötesinde

Kınalıada

Merkez

Diğer dört büyük adanın aksine Kınalıada’da fayton yok. Adanın yerleşim olmayan batı kısmını keşfetmek isteyenler yürümeli ya da bisiklete binmeli. Yerel halk atların yokluğundan memnun olduklarını söylüyorlar çünkü ada böylelikle diğerlerinden daha hoş kokuyor. Her halükarda ada oldukça küçük ve her yer birbirine kısa bir yürüyüş mesafesinde.

Rum Ortodoks Kilisesi

Sahil yolunda kısa bir mesafede Çınarlı Köşk Sokağında Rum Ortodoks kilisesi var. Kilise 1886’da kurulmuş ve Tanrı’nın Kutsal Anasının Doğumuna (Genissa Panagia Theotokou) ithaf edilmiş. Kilise üç geçitli bir bazilika şeklinde ve güneyindeki avludan girilen bir narteksi var. Narteks’te Bakire Meryem’in doğumunu simgeleyen gümüşle kaplı bir ikona var. Kilisenin orta kısmını mabetten ayıran ikona duvarında (iconostasis) gümüşle kaplı başka ikonalar da bulunuyor. Kilise 7-8 Ekimde panigiri, Bakire’nin doğumu yortusunu kutluyor.

Surp Lusavoric Ermeni Kilisesi

Ermeni Gregoryen Kilisesi sahil yolundan içeride üçüncü sıradaki Narçiçeği Sokağı’ndadır. Bu adalarda kurulan ilk ve tek Ermeni Gregoryen kilisesidir. Kilise 1857’de kurulmuş ve Surp Krikor Lusavoriç, Aydınlatan Aziz Gregory’ye ithaf edilmiştir. Kilise bugünkü halini 1988’de yeniden inşa edildikten sonra almıştır.

Mihrab perdesi Trabzon’daki Aziz Auxent Ermeni Kilisesi’nden alınmıştır. Mihrabın arkasında Bakire Meryem ve İsa’yı gösteren bir resim vardır. Mihrabın sağında ve solunda da iki resim vardır. Soldaki Ermeni Gregoryen Kilisesi’nin kurucusu Aydınlatan Aziz Gregory’yi, sağdaki de 4. yy.’ın yarısında Ermeni Gregoryen Kilisesi Patriği olan Aziz Nerses’i tasvir eder. Sağ taraftaki sunak, elinde Ermenistan Etchmiadzin’de inşa ettiği katedralin bir modelini tutan Aziz Gregory’yi gösterir ve ona adanmıştır. Kilisenin orta kısmının duvarlarında ortaçağ Ermeni tarzında taş oymacılığının güzel eserlerini içeren panolar bulunmaktadır. Panolardan biri 1909 ve 1913 yılları arasında Kınalı’da bir yazlığı olan ünlü Ermeni bestecisi Gomidas’a adanmıştır.

Cami

Kınalıada Cami sahilde iskelenin güneyindedir. Cami 1956’da Mimar Başar Acarlı tarafından modern soyut biçimde inşa edilmiştir

Köşkler, Konaklar:

Diğer dört büyük adada da olduğu gibi Kınalıada’da da bazıları Osmanlı döneminden kalan pek çok güzel köşk, konak, ve yalı var. Bunların çoğu vapur iskelesinin sağına doğru sahil yolu üzerinde ve İskele Caddesi’nin yan sokaklarında bulunuyor. Aşağıda bu mekanların ilginç ve etkileyici örneklerinin bir listesi var. Bazılarının yanında parantez içinde geçmişteki ya da şimdiki sahiplerinin adları ve eğer biliniyorsa eski evlerin inşa edilme tarihleri bulunuyor.

Ali Boran Meydanı:

# 11, 13, Sirakyan İkiz Evleri (Deniz kıyısında, iskelenin yanındaki bu evler köy manzaralı eski kartpostallarda görülebilir,) 20. yy. başlarında İzkon Sirakyan yaptırmıştır.

Alsancak Caddesi:

# 11, Papazyan Yalısı (on dokuzuncu yüzyıl; 1917-20 yılları arasında) Dr. Dıran Paşa Papazyan General Wrangel’in Beyaz Rus ordusunun askerleri için hastane olarak kullanmıştır.

Akasya Caddesi:

# 11, Derunyan Evi I (19. yy.; 1916-17 yılları arasında) Nersesyan Ermeni Okulu olarak kullanılmıştır.

# 35, Acemyan Evi (1907); eski Otel Şahap (Chahab), konukları arasında Yahya Kemal Beyatlı, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Riza Tevfik, Halide Edip Adıvar, Refik Halid Karay, ve Nazım Hikmet gibi yazarlar vardır

(Eski Yarbaşı Sokagı; Akasya Caddesi’nin devamı):

# 1, Taşcıyan Köşkü (19. yy. sonlarında) Proti Oteli’nin sahibi bankacı Sarkis Taşcıyan yaptırmıştır.

Fazıl Ahmet Aykaç Caddesi

# 23, Ağası Evi II (19. yy. sonlarında) Topkapı Sarayı’nın en büyük kuyumcusu Ağas Ajderhanyan yaptırmış; Ermeni besteci Gomidas 1909-13 yılları arasında, şair ve yazar Fazıl Ahmet Aykaç 1923-28 yılları arasında burada oturmuştur.

# 37, Apraham Ağa Evi (19. yy. ortaları)

# 57, Görey Köşkü, şimdiki adıyla Poyrazlı Köşkü ünlü grafik sanatçısı Ihap Hulusi Görey tarafından yaptırılmıştır.

Manastır Tepesi

Dönüşüm Manastırı

Dönüşüm Manastırı, Manastır Tepesi’nin üstündedir. Bu manastır aynı isimdeki Bizans manastırının yerine kurulmuştur. Bu manastırın bazı mimari kısımları katholikon yani keşiş manastırının içine yerleştirilmiştir, diğerleri ise araziye yayılmış durumdadır. Türklerin fethinden sonra manastır yıkılmaya başlamış ama sonra 1722’de İstanbul’da iş yapan Sakızadalı bir grup zengin Yunanlı tüccar tamamen onarımını üstlenmiştir. Bu tüccarlar Bizans katholikonunun yerine yeni bir kilise inşa ettirmiş ve yanına Aziz Paraskevi’ye adanmış bir şapel eklemişlerdir. İconostasis ve piskoposluk tahtı ağaç oymacılığının güzel eserlerindendir. Özgün katholikondaki Bizans ikonları İstanbul’da Rum Ortodoks Patrikhanesi’nde korunmaktadır. Şimdiki kilisenin ikonları Rus yapımıdır ve 1723’te Patrik III. Jeremias’a Çar Büyük Petro tarafından yollanmıştır.

Plajlar

Adanın çevresinde çakıl taşlı kumsallar var; merkezde, iskelenin iki yanında da uzanıyor. Adanın kuzey kıyısında, Kınalıada Su Sporları Kulübü’nde ve güney kıyısında, Teos kumsalında yüzme havuzları bulunmaktadır. Köyün dışında da sahil boyunca kumsallar ve kıyı lokantaları mevcut ve bazılarına iskeleden kalkan teknelerle ulaşmak mümkün. Güney sahilindeki kumsallardan birinin arkasında Aziz Fontini’ye adanmış bir ayazma, kutsal pınar vardır.

Sedefadası - Antirovithos

Sedef Adası, özel ada gibidir. 1960’lı yıllarda kurulan kooperatif tarafından adada 60’a yakın villa yapıldı. 

Adanın bütün hizmetleri, ulaşım dahil kooperatif eliyle verilmektedir.

Yaz aylarında seyrek de olsa Büyükada ve Kartal’dan motor ve vapur seferleri vardır. 

Vapur iskelesinin hemen üzerindeki küçük meydan dışındaki alanda, ziyaretçi kısıtlaması vardır. 

Sedefadası, güzel plajlara da sahiptir. Vapur iskelesinin hemen yanında, kendi iskelesi de olan Club Elio ve adanın güney kıyılarındaki Club Sedef, dışarıdan gelenlerin de girebildikleri ücretli plajlardır. Plajlara tesislerin özel motor seferleri ile ulaşılabilmektedir. (Bkz. Plajlar Bölümü)

Manastır

9. yy. ortalarında Aziz Ignatius, Adalar’da erkeklere özel tesis ettiği ve I. Manuel Comnenus’in 1158 senesinde düzenlediği listede de yer alan üç manastırdan bir tanesini bu adada kurdu. Sedefadası’nda bulunan manastır, 1180 yılında Patrik Theodosius Boradiotis tarafında restore edildi. Bu manastırdan bugün geriye kalan herşey adanın kuzeybatı kısmındaki burun üzerinde parçalar halinde bulunan bir harabedir.

Müzeler, Kültür Merkezleri

Müzeler

Büyükada

Adalar Müzesi
Aya Nikola Mevkii, Maden, Büyükada
Tel: 0216 382 6430
Pazartesi hariç, hergün 09.00 - 17.00 saatleri arası açık
Giriş: Tam 5.-TL, İndirimli 3.-TL, Çarşamba günleri ücretsizdir
www. adalarmuzesi.org

Adalar Müzesi Açık Sergi Alanı
Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi, Çınar Cd Büyükada
Hergün 09.00 - 19.00 saatleri arası açık
Tel: 0216 382 5280
Giriş: Ücretsiz
www. adalarmuzesi.org

Heybeliada

İnönü Evi Müzesi
Refah Şehitleri Cd, Heybeliada
Tel: 0216 351 8449
(Ev restorasyon nedeniyle özel izinle ziyaret edilebilmektedir.)
Giriş: Ücretsiz
Web Sayfası

Hüseyin Rahmi Gürpınar Müzesi
Demirtaş Sk. Heybeliada
Tel: 0530 227 0567
Giriş: Ücretsiz
(Ev restorasyon nedeniyle özel izinle ziyaret edilebilmektedir.)

Burgazada

Sait Faik Müzesi
Çayır Sokak, No:15 Burgazada, İstanbul 
Tel. 0216 381 2060
Pazartesi - Salı hariç, hergün 10.00 - 18.30 saatleri arasında açık
Giriş: Ücretsiz
www.saitfaikmuzesi.org

Kültür Merkezleri

Büyükada

Adaevi
Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi, 
Çınar cd. Büyükada
Hergün 09.00 - 19.00 saatleri arası açık
www. adalarmuzesi.org

Adalar Kültür Derneği
Çınar Meydanı No. 14 Büyükada
Tel: 0216 382 7378
Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir." target="_blank">Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.